سهامدار عمده کیست؟
در بازار بورس، هر فرد یا شرکتی که بیش از ۱ درصد سهام شرکتی را در اختیار داشته باشد، در لیست سهامداران عمده آن شرکت قرار می‌گیرد. اما قرار گرفتن در لیست سهامداران عمده صرفا به معنای کسب کرسی هیئت مدیره نیست.
سهام مدیریتی
معمولاً اشخاص حقیقی یا حقوقی که مالک ۱۶ تا ۵۰ درصد سهام یک شرکت باشند دارای سهام مدیریتی می‌باشند. حقوق صاحبان سهام مربوط به سهامداران اصلی در یک شرکت سهامی، سهام مدیریتی گفته می‌شود. این سهامداران اصلی یا تعداد سهام منتشرشده زیادی دارند و یا نسبتی از سهام شرکت را دارا می‌باشند که به شکل قابل‌توجهی به آنها اجازه می‌دهد تا با اعمال نظر و تأثیر بر تصمیمات شرکت آن را کنترل کنند.
سهام مدیریتی چیست و چقدر ارزش دارد؟
رقابت بازیگران عمده بر سر بلوک‌های بزرگ سهام شرکت‌ها در بورس تهران از مواردی است که سهامداران جزء، اتفاقات پیرامون آن را با حساسیت ویژه‌ای دنبال می‌کنند؛ دلیل این موضوع را علاوه بر تاثیرگذاری در آینده شرکت می‌توان در تعیین حرکت قیمتی سهم در کوتاه‌مدت نیز جست‌وجو کرد.
سهامدارانی که بخش بزرگی از سهام یک شرکت را به شکل کارآمدی کنترل می‌کنند دارای حق رأی کافی برای تصمیم‌گیری راجع به شرکت هستند. به همین ترتیب، سهامشان می‌تواند به‌عنوان سهام مدیریتی در نظر گرفته شود. این سهامداران اصلی یا تعداد سهام منتشرشده زیادی دارند یا نسبتی از سهام شرکت را دارا هستند که به شکل قابل توجهی به آنها اجازه می‌دهد تا با اعمال نظر و تأثیر بر تصمیمات شرکت آن را کنترل کنند.
سهام کنترلی
در یک تعریف ساده به سهمی گفته می‌شود که دارنده آن می‌تواند از طریق آن به اعمال مدیریت در یک شرکت بپردازد. دارنده‌ی سهام کنترلی از دو طریق می‌تواند در شرکت اعمال نفوذ کند؛ اول اینکه یک یا چند عضو هیات‌مدیره را تعیین کند و دیگر اینکه با در اختیار گرفتن اکثریت اعضای هیات‌مدیره بتواند مدیرعامل شرکت را نیز منصوب کند.
میزان سهام لازم برای اطلاق «سهام کنترلی» به آن چقدر است؟
میزان سهام لازم برای اینکه در یک شرکت بتوان کنترل یک یا چند عضو هیات‌مدیره را به دست گرفت، بستگی به ترکیب سهامداران آن شرکت و تعداد اعضای هیات‌مدیره شرکت دارد. در حال حاضر تعداد اعضای هیات‌مدیره در اکثریت شرکت‌ها ۵ عضو است. اگر فرض کنیم ترکیب سهامداران به نحوی باشد که سهم خردی وجود نداشته باشد، در آن صورت میزان سهام لازم برای کسب یک عضو هیات‌مدیره ۷/۱۶ درصد است؛ اما اگر تعداد اعضای هیات‌مدیره به ۷ عضو افزایش یابد، در آن صورت با میزان کمتری (۶/۱۲ درصد) هم می‌توان یک عضو هیات‌مدیره داشت.
از سوی دیگر معمولا در هیات‌مدیره‌ها می‌توان با مذاکره رای سایر اعضا را به نفع خود گرفت. در هر صورت با بیش از ۵۰ درصد مالکیت می‌توان بلوک مدیریتی را در یک شرکت تصاحب کرد و مدیریت شرکت نیز به دارنده این بلوک خواهد رسید.
چرا ارزش سهام کنترلی از قیمت سهام خرد بالاتر است؟
دارندگان سهام کنترلی درخصوص دارایی‌ها و تصمیم‌گیری‌های شرکت دخالت مستقیم دارند. شخص حقیقی یا حقوقی که سهام کنترلی دارد می‌تواند در هیات‌مدیره تصمیم‌گیری کند و به عبارتی در راهبری شرکت دخالت می‌کند. سهام کنترلی به دارنده بلوک این امکان را می‌دهد که از آخرین اخبار شرکت سریع‌تر و دقیق‌تر اطلاع کسب کند. این اطلاعات به طور قطع در تصمیم‌گیری در بازار سهام اثرگذار است که البته در چارچوب دستورالعمل دارندگان اطلاعات نهانی کنترل می‌شود.
آیا لزوماً هر بلوک عمده از سهام یک شرکت بیش از قیمت خرد آن می‌ارزد؟
یک بلوک در شرایطی می‌تواند ارزشمند باشد که بتواند کرسی هیات‌مدیره را به خریدار بدهد؛ اما در حالتی که بلوک کمتر از حدی باشد که یک کرسی را بدهد قیمت آن می‌تواند معادل قیمت سهام عادی باشد. از سوی دیگر، در بعضی موارد برخی سهام برای افرادی که درصدی از سهام شرکت را دارند ولی در مجمع انتخاب هیات‌مدیره نیاز به رأی بیشتری دارند، ارزش فوق‌العاده‌ای پیدا می‌کند که به آن بلوک کوچک، سهام طلایی اطلاق می‌شود.
در همین حال باید توجه داشت چون بلوک‌های مدیریتی سهام معمولا ارزش ریالی بالایی دارند برای اینکه خریداران بتوانند از عهده خرید بلوک بربیایند، سیاست‌های تشویقی از طریق روش پرداخت نقد و اقساط پیش‌بینی می‌شود. بر این اساس وقتی بلوک به صورت اقساط فروخته می‌شود بحث ارزش زمانی پول مطرح شده و قیمت را بالاتر می‌برد. در هر صورت ارزش یک بلوک سهام کنترلی بسته به اینکه برای چه گروهی می‌تواند جذاب باشد و نیز با توجه به دارایی‌ها و وضعیت شرکت می‌تواند متفاوت باشد.
برای نمونه معاملات بلوکی سهام شرکت پتروشیمی اصفهان با نماد شصفها بالاتر از قیمت روز، در تاریخ ۲۹ مرداد معامله خواهد شد.
