آموزش ضمن خدمت چه تأثیری بر تداوم رشد اقتصادی دارد؟
آیا ارائه آموزش تخصصی در سازمان‌ها و شرکت‌ها به کارکنان، منجر به ایجاد رشد اقتصادی خواهد شد؟ آیا طراحی یک تقویم آموزشی سالانه در شرکت‌ها می‌تواند به توانمندسازی هدفمند کارکنان کمک کند؟ آموزش ضمن خدمت تأثیری بر افزایش حقوق کارکنان دارد؟ چرا اکثر نیروی کار دارای مدارک دانشگاهی در مقایسه با بیشتر کارکنان بدون مدرک درآمد بیشتری دارند؟ درک نحوه تأثیر آموزش هدفمند و اصولی بر رشد اقتصادی می‌تواند به توضیح علت شکوفایی کسب و کارها و رسیدن به چشم‌اندازهای کلان اقتصادی در کشورها کمک نماید. مسلما هنگامی که واحدهای تجاری و شرکت‌های فعال در حوزه‌های مختلف از کارکنان متخصص برای انجام فعالیت‌ها استفاده نمایند در نهایت بهره‌وری و ارزش افزوده بیشتری ایجاد نموده و در نهایت منجر به ایجاد رشد اقتصادی مستمر و پایدار خواهند شد.
می‌دانیم که پیامد معمول افزایش تقاضای کار در یک جامعه، کاهش نرخ حقوق در مشاغل مختلف و دارای تقاضای بیشتر است. به طور ساده‌تر اگر تقاضای کارفرمایان برای نیروی کار متناسب با عرضه نیروی کار نباشد، دستمزدها معمولا کاهش می‌یابد. افزایش حقوق به دلیل نیروی کار کمتری است که قادر به فعالیت در آن صنایع است البته به طور معمول می‌تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد که موضوع این بحث نیست. در واقع وقتی نیروی کار ماهر برای انجام یک شرح شغل مشخص کم باشد، قاعدتا برای استخدام یک فرد باید هزینه بالاتری پرداخت شود و باید توجه داشت که در صورت نیاز به آموزش ضمن خدمت مورد نیاز برای ارتقای سطح توانمندی کارمندان، این آموزش تخصصی هزینه‌های قابل توجهی را هم به‌همراه خواهد داشت.
تأثیر آموزش تخصصی بر رشد اقتصادی چیست؟
یک اقتصاد موفق مجهز به نیروی کار متخصص و توانمند در حوزه‌های استراتژیک و صنایع راهبردی است که به واسطه این وجه تمایز قادر به پیش برد اهداف و مزیت رقابتی نسبت به اقتصاد سایر کشورها خواهد بود. کشورها ممکن است از طریق معافیت‌های مالیاتی، ارائه تسهیلات برای آموزش تخصصی کارکنان، سطح‌بندی افزایش حقوق سالانه بر اساس میزان ساعات آموزش ضمن خدمت گذرانده شده یا انواع روش‌های دیگر که برای ایجاد نیروی کار ماهرتر طراحی شده‌اند، کارفرما و کارکنان را تشویق به آموزش ضمن خدمت و یادگیری نمایند در حالی که بعید است که اقتصاد یک کشور مزیت رقابتی در همه صنایع داشته باشد، اما می‌تواند روی تعدادی از صنایع که در آنها متخصصان ماهر بیشتری آموزش تخصصی اصولی و صحیح دیده‌اند تمرکز کند و از این طریق ابزار لازم برای رشد اقتصادی پایدار را فراهم نماید.
تفاوت در سطوح و کیفیت آموزش تخصصی عامل مهمی است که کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه را از هم جدا می کند. اگر چه عوامل دیگری مانند جغرافیا و منابع موجود قطعاً در این امر نقش دارند، اما داشتن نیروی کار آموزش دیده و متخصص قطعا تأثیر بیشتری بر رشد اقتصادی داشته و منجر به ایجاد اثرات خارجی مثبت می‌شود. در برخی موارد، نیروی کار بسیار ماهر ممکن است در یک منطقه جغرافیایی خاص متمرکز شود. در نتیجه، مشاغل مشابه ممکن است در یک منطقه جغرافیایی به دلیل این تمرکز نیروی کاری بوجود بیایند.
موارد تأثیرگذار بر تصمیم‌گیری در اجرای آموزش ضمن خدمت یا دوره درونسازمانی
دوره درونسازمانی به دوره‌های ضمن خدمتی اطلاق می‌شود که بنابر نظر کارفرما و مطابق با محتوای مورد نیاز سازمان یا شرکت متبوع او طراحی و ویژه مدیران و کارمندان آن سازمان یا شرکت برگزار می‌گردد. در حالت ایده‌آل، کارفرمایان کارکنانی را می‌خواهند که مولد بوده و خلق ارزش مناسبی داشته و فعالیت آنها نیاز به مدیریت و نظارت کمتری داشته باشد. کارفرمایان هنگام تصمیم‌گیری در مورد پرداخت یا عدم پرداخت هزینه آموزش ضمن خدمت کارکنان باید فاکتورهای زیادی از جمله موارد زیر را در نظر بگیرند:
- آیا برنامه آموزش تخصصی، بهره‌وری کارکنان را افزایش می‌دهد؟
- آیا افزایش بهره‌وری، هزینه تمام یا بخشی از آموزش ضمن خدمت را تضمین می‌کند؟
- اگر کارفرما هزینه آموزش تخصصی را پرداخت کند، آیا کارمند پس از اتمام برنامه آموزشی ضمن خدمت، شرکت را به مقصد یک موقعیت کاری دیگر ترک می‌کند؟
- آیا نیروی کار تازه آموزش دیده باید افزایش حقوق دریافت کند؟
- آیا این نیروی کار، افزایش قدرت چانه زنی برای درخواست افزایش حقوق به‌دست خواهد آورد؟
- اگر افزایش حقوق در نتیجه گذراندن دوره آموزشی ضمن خدمت تضمین شود، آیا افزایش بهره‌وری و سود برای پوشش هرگونه افزایش حقوق و همچنین هزینه کلی کافی برای اجرای برنامه آموزش تخصصی وجود خواهد داشت؟
در حالیکه کارفرمایان باید در مورد خروج کارکنان تازه آموزش دیده احتیاط کنند، انگیزه بسیاری از کارکنانی که در برنامه‌های آموزش ضمن خدمت شرکت می‌کنند، علاوه بر تقاضای افزایش حقوق، ماندن در آن سازمان و ایجاد امنیت شغلی است.
کارکنان با توسعه و ارتقاء توانایی‌ها و مهارت‌های خود، پتانسیل کسب افزایش حقوق خود را بالا برده و متقابلا با ارتقای سطح مهارت و توانمندی خود، هرچه بیشتر یک صنعت خاص را درک کنند، برای یک کارفرما ارزشمندتر می‌شوند. آنها ممکن است بخواهند تکنیک‌های پیشرفته یا مهارت‌های جدید را یاد بگیرند تا برای کسب جایگاه شغلی بهتر رقابت کنند. کارکنان نیز هنگام تصمیم‌گیری برای شرکت در یک برنامه آموزش ضمن خدمت باید تعدادی از عوامل را در نظر بگیرد:
- آنها چقدر بهره‌وری بیشتر بعد از گذراندن این دوره آموزش تخصصی می‌توانند ایجاد کنند؟
- آیا برنامه آموزش ضمن خدمت برای آنها هزینه دارد؟
- اگر هزینه برنامه آموزش ضمن خدمت بر عهده آنهاست آیا نیروی کار شاهد افزایش حقوق خواهد بود که هزینه برنامه را تضمین کند؟
- شرایط بازار کار برای متخصصان آموزش دیده در آن زمینه چیست؟
- آیا بازار کار به طور قابل توجهی از نیروی کار آموزش دیده در آن تخصص اشباع شده است؟
تأثیر آموزش بر رشد اقتصادی
با افزایش نسبت نیروی کار تحصیل کرده، رشد اقتصادی یک کشور بالاتر می‌رود، چون این نیروی کار می‌تواند وظایفی را که نیاز به سواد و تفکر انتقادی دارد، به نحو احسن انجام دهند. با این حال، به دست آوردن سطح تحصیلات بالاتر نیز هزینه دارد. یک کشور مجبور نیست شبکه گسترده‌ای از موسسات آموزشی یا دانشگاه‌ها را برای بهره‌مندی از آموزش تخصصی فراهم کند بلکه می‌تواند برنامه‌های منظمی را بر پایه تقویم آموزشی مشخص ارائه کرده و همچنان شاهد رشد اقتصادی حاصل از آن باشد.
مانند هر تصمیمی، سرمایه‌گذاری در آموزش حین خدمت و تدوین تقویم آموزشی منظم مستلزم هزینه فرصت برای نیروی کار است. ساعات صرف شده در کلاس به معنای زمان کمتری برای کار و کسب درآمد است که این ممکن است منجر به کاهش بهره‌وری و در نهایت، در سطح کلان اگر مطابق با برنامه و تقویم آموزشی منظم و اصولی نباشد کاهش رشد اقتصادی را به همراه بیاورد. با این حال، سازمان‌ها و شرکت‌ها به کارمندانی که سطح بالاتری از تخصص و مهارت در انجام یک فعالیت دارند، حقوق بالاتری می‌پردازند.
در نتیجه، اگرچه ممکن است درآمد یک کارمند در کوتاه‌مدت کمتر شود اما بعد از گذراندن آموزش تخصصی و کسب مهارت احتمالا افزایش حقوق به همراه خواهد داشت. اما همچنان اهمیت برگزاری منظم این آموزش‌ها در قالب تقویم آموزشی مدون به منظور جلوگیری از اتلاف وقت و کاهش بهره‌وری انکارناپذیر خواهد بود.
آموزش تخصصی کارکنان چگونه بر کسب و کار تأثیر می‌گذارد؟
ارائه آموزش تخصصی تعامل را افزایش می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهد که کارمندان متخصص، سطح ارتباطات بالاتری دارند یعنی از طریق آموزش تخصصی و شرکت در برنامه‌های آموزش ضمن خدمت، شما به طور مداوم کارکنان خود را درگیر می‌کنید و آنها را قادر می‌سازید تا با هم همکاری کنند. ارتباط دو طرفه به وجود می‌آید و نظرات و کارهای داخلی به اشتراک گذاشته می‌شود. این باعث می‌شود آنها از نظر احساسی بیشتر بر روی کار خود سرمایه‌گذاری کنند. آنها به نقش خود اهمیت می‌دهند و بیشتر مایل هستند زمان و انرژی خود را به کسب و کار شما اختصاص دهند.
اثرات منفی عدم آموزش تخصصی در سازمان‌ها و شرکت‌ها
کارمندان شما زمانی می‌توانند به موفقیت شرکت شما کمک کنند که برای انجام وظایف خود طبق استانداردهای صنعت مربوطه آموزش ببینند. آموزش ضمن خدمت، که برای مدیریت و همچنین کارکنان ضروری است، معمولاً از چندین کلاس در محل یا در مکان‌های مختلف تشکیل می‌شود. برخی از شرکت‌ها آموزش تخصصی عمیق را هزینه‌ای غیرضروری می‌دانند و انتظار دارند که کارمندان جدید در محل کار از سرپرستان و کارمندان مسن‌تر یاد بگیرند. با این حال، این نوع آموزش اغلب ناکافی است و مشکلاتی را برای کسب و کار ایجاد می‌کند.
کارکنان ناراضی
کارمندان، علاقه‌مند هستند که وظایف خود را به خوبی انجام دهند تا شرکت را پیش ببرند. هنگامی که آموزش تخصصی وجود ندارد، کارکنان نمی‌دانند چگونه وظایف خود را انجام دهند و هیچ‌یک از این اهداف ممکن نیست. این امر منجر به کاهش روحیه در بین کارمندان می‌شود و در نتیجه منجر به جابجایی کارکنان خواهد شد. فعالیت در شرکتی که به دلیل جابجایی بالای کارمندان شهرت دارد، برای دیگران نیز جذابیتی نخواهد داشت.
نرخ پایین تولید
نرخ تولید زمانی پایین است که کارمندان به اندازه کافی برای انجام کارشان اعتماد به نفس ندارند یا آموزش تخصصی کافی ندیده‌اند. برای صرفه‌جویی در زمان، کارفرمایان اغلب وظیفه آموزش ضمن خدمت را به کارکنانی که مدت طولانی‌تری در کار بوده‌اند محول می‌کنند. اما بسیاری از اوقات، به این کارمندان وقت اضافی برای انجام این کار داده نمی‌شود بنابراین آنها با عجله آموزش می‌دهند و کارمندانی که در حال یادگیری هستند به طور کامل مباحث را یاد نگرفته و همچنین کارمندان رده بالا برای آموزش ضمن خدمت باید کار خود را کنار بگذارند که همین موضوع باعث پایین آمدن نرخ بهره‌وری می‌شود.
مدیریت ناکارآمد کارکنان
وقتی مدیران به اندازه کافی آموزش تخصصی ندیده باشند، شرکت را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مدیری که در نقش خود تازه‌کار است به آموزش در مورد نحوه مدیریت افراد، واگذاری کار، حل تعارضات بین کارکنان، ایجاد انگیزه در کارکنان و سازگاری با تغییرات درون شرکت نیاز دارد. کارکنان برای حل این مسائل به مدیریت نگاه می‌کنند و در صورت کمبود آن ناامید می‌شوند. روحیه آنها افت می‌کند و به کار یا بهره‌وری خود اهمیت نمی‌دهند. اغلب، کارمندان شرکت را ترک می‌کنند، در حالی که مدیر ناکارآمد در کار باقی می‌ماند، اما هنوز آموزش‌هایی را دریافت نمی‌کند که بتواند به او کمک کند تا به یک سرپرست عالی تبدیل شود.
افزایش هزینه‌های کسب و کار
شرکتی که برنامه‌ای منظم در قالب یک تقویم آموزشی مدون برای آموزش ضمن خدمت کارکنان خود ندارد، می‌تواند انتظار افزایش طیف وسیعی از هزینه‌ها را داشته باشد، برای نمونه پرداخت غرامت به مشتریان به دلیل ارائه کردن خدمات ناقص توسط کارکنان آموزش ندیده.
از دست دادن مشتریان
کارکنان آموزش ندیده نمی‌توانند خدمات باکیفیت ارائه دهند. اگر آنها همچنین فاقد دانش و مهارت کافی برای ارائه خدمات رضایت‌بخش به مشتریان باشند، این ترکیب منجر به ایجاد مشتریان ناراضی خواهد شد. اگر مشتریان ناراضی رقبایی را انتخاب کنند که بتوانند محصولات باکیفیت و خدمات مناسب ارائه دهند، شرکت با کاهش فروش مواجه خواهد بود و قطعا نخواهد توانست نقش مؤثری در رشد اقتصادی کشور خود ایفا نماید.
