مفاهیم ابتدایی مرتبط به هزینه‌های تحصیل
سلسله مباحث “سواد مالی”
هزینه‌های مربوط به تحصیلات چیستند؟
به عنوان بخشی از برنامه تحصیلات تکمیلی، نیاز دارید فرصت‌ها و هزینه‌های تحصیلات را ارزیابی کنید تا بتوانید برای زمینه کاری که مایل به فعالیت در آن هستید، آماده شوید. انواع مختلف نهادهای آموزشی وجود دارند که برنامه‌های متنوعی برای تامین نیازهای شما ارائه می‌کنند. درخواست ثبت‌نام در این نهادهای آموزشی ممکن است چند هفته تا چند ماه زمان ببرد. ممکن است نیاز به انجام آزمون‌هایی از قبیل کنکور سراسری داشته باشید یا اینکه مجبور شوید در المپیادهای دانش آموزی شرکت کنید. این آزمون‌ها نشان می‌دهند که تا چه حد برای شرکت در کلاس‌های درس دانشگاهی آمادگی دارید.
کنکور، توانایی‌های خواندن و درک مطلب شما، در کنار زبان خارجی، ریاضیات، و علوم مختلف را اندازه‌گیری می‌کند. به تاریخ‌های برگزاری کنکور و تمام الزامات ثبت‌نام در هر یک از نهادها توجه کنید تا احتمال رد درخواست شما کاهش یابد.
شهریه تحصیلی هزینه‌ای است که توسط دانشجویان بابت تحصیل در دانشگاه پرداخت می‌شود. دانشجویان باید بابت دریافت کتب آموزشی هزینه کنند و نیز سایر هزینه‌های در نظر گرفته نشده در شهریه اصلی را پرداخت کنند. حق‌الزحمه‌هایی برای پوشش هزینه‌های خاص برنامه‌های آموزشی از قبیل فناوری، تجهیزات خاص، یا ملزومات دریافت می‌شود. بابت هزینه‌های زندگی از قبیل غذا، اجاره، پوشاک، و حمل و نقل نیز به پول نقد نیاز دارید. بعضی دانشگاه‌ها خوابگاه‌های دانشجویی دارند. بعضی دیگر از دانشگاه‌ها، مسکن را بر عهده خود دانشجو می‌گذارند و هزینه اجاره در محل‌های نزدیک به دانشگاه ممکن است بالاتر باشد.
خانواده‌های شهدا، جانبازان، ایثارگران و سایر خانواده‌های تعیین شده در قوانین، ممکن است مشمول امتیازاتی در پذیرش و هزینه‌های تحصیل باشند. میزان این امتیازها، به ماهیت از خودگذشتگی و خدمات ارائه شده توسط این افراد بستگی دارد.
دانشگاه‌های دولتی یا خصوصی
هزینه تحصیل در دانشگاه‌های دولتی، معمولاً کمتر از تحصیل در دانشگاه‌های خصوصی (دانشگاه آزاد اسلامی) است. مدرک کارشناسی پس از چهار سال تحصیل در دانشگاه به دست می‌آید. در دانشگاه‌های دولتی، هزینه‌ی تحصیل در دوره‌های روزانه تقریباً رایگان است در حالی که در دانشگاه‌های خصوصی، یا دوره‌های شبانه دانشگاه‌های دولتی، هزینه تحصیل تا ۱۰ میلیون تومان یا بیشتر خواهد بود. به این دلیل تحصیل در دانشگاه‌های دولتی ارزان‌تر از دانشگاه‌های خصوصی است که این دانشگاه‌ها از بودجه دولتی بهره‌مند هستند. وقتی درباره دانشگاه تصمیم‌گیری می‌کنید، مطمئن شوید که تحت نظارت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری قرار دارد، یا استانداردهای آموزشی خوبی را رعایت می‌کند.
بسیاری از دانشجویان شرکت در دانشگاه‌های دولتی (و ارزان‌تر) را ترجیح می‌دهند. مدرک کارشناسی‌ارشد بعد از دو یا سه سال تحصیل و نوشتن یک پایان نامه تحقیقی کسب می‌شود. هزینه‌های دوره‌ی کارشناسی‌ارشد اندکی بیشتر از هزینه‌های تحصیل در دوره‌های کارشناسی است.
دانشکده‌های فنی
دانشکده‌های فنی، مهارت‌های مربوط به یک شغل خاص را آموزش می‌دهند. این دانشکده‌ها ممکن است دولتی یا خصوصی باشند. دوره‌های ارائه شده در این دانشگاه‌ها معمولاً مشمول شهریه است. در کشور ما، تحصیل در این دوره‌های دانشگاهی، زمانی مشابه با تحصیل در سایر رشته‌های کارشناسی یا بیشتر از این دوره‌ها به درازا خواهد کشید. شهریه این دوره‌ها نیز مشابه با شهریه سایر رشته‌ها است.
دوره‌های تحصیلات تکمیلی
بعضی مشاغل نیازمند تحصیلات تکمیلی می‌باشند. مدرک کارشناسی‌ارشد مدرکی دانشگاهی است که بعد از تکمیل دوره کارشناسی به دانشجویان داده می‌شود. این مدرک حداقل نیازمند دو تا سه سال تحصیل بعد از اخذ مدرک کارشناسی است. زمان مورد نیاز، به سوابق تحصیلی و نوع مدرک مورد درخواست بستگی دارد. دوره دکتری، نیازمند سه تا هفت سال تحصیل بعد از اخذ مدرک کارشناسی‌ارشد در همان حوزه می‌باشد. این دوره نیازمند انجام تحقیقات می‌باشد. بعضی برنامه‌های تحصیلی نیازمند الزامات کارآموزی یا رزیدنتی می‌باشند. رزیدنتی به این معنی است که باید در کلاس‌های درسی حضوری در مجتمع‌های آموزشی یا در مکان‌های خاص از قبیل بیمارستان‌ها بابت دریافت آموزش پزشکی، شرکت شود.
شهریه تحصیلات تکمیلی بالاتر است. تحصیل در دوره‌های دکتری شبانه دانشگاه‌های دولتی و دانشگاه آزاد اسلامی، مبالغی بالغ بر ۴۰ تا ۶۰ میلیون تومان برای کل سال می‌باشد.
سازمان‌های دانش‌آموزی
ممکن است دانش‌آموزان دبیرستانی و دانشجویان وارد سازمان‌های مرتبط با حرفه خود شوند. یکی از این سازمان‌ها برای دانشجویان حسابداری و حسابرسی، سازمان حسابرسی می‌باشد. دانشجویان رشته‌های مرتبط با حسابداری از قبیل حسابداری، حسابداری مالی، حسابداری مدیریت، حسابرسی و حسابداری دولتی، می‌توانند همزمان با تحصیل و بعد از فارغ‌التحصیلی، به عنوان کارآموز و حسابرس در سازمان حسابرسی مشغول به کار شوند و سابقه کار ایجاد شده در این سازمان را به عنوان سابقه کاری خود در نظر بگیرند. فعالیت در سازمان حسابرسی می‌تواند آینده درخشانی برای دانشجویان و دانش‌آموزان این رشته‌ها به ارمغان بیاورد. فعالیت و کارآموزی در سازمان حسابرسی، مزایا و فرصت‌هایی به شرح زیر برای دانشجویان به ارمغان می‌آورد:
- حوزه‌های کاری مورد علاقه خود را شناسایی می‌کنند.
- سوالاتی از افراد شاغل در این حوزه‌ها، درباره مسائل مرتبط با حوزه کاری آتی خود مطرح می‌کنند.
- در همایش‌ها شرکت می‌کنند تا درباره مشاغل این حوزه‌های کاری، بیشتر فراگیرند.
- با سایر دانشجویان رقابت می‌کنند تا مهارت‌های یادگرفته شده را تقویت کنند.
- درخواست کمک مالی، بورسیه‌ی تحصیلی و امریه سربازی می‌کنند.
- درباره آموزش مستمر در این حوزه کاری یاد می‌گیرند.
- در فعالیت‌های خدمات اجتماعی شرکت می‌کنند.
- شبکه‌ای از دوستان با سایر افراد دارای علایق و تمایلات مشابه ایجاد می‌کنند.
سازمان‌های دانشجویی اغلب قوانین و مقرراتی دارند. این قوانین، اهداف و ساختار این سازمان‌ها را تشریح می‌کنند. بسیاری از این سازمان‌ها، درگاه‌های اینترنتی دارند که اطلاعاتی درباره اهداف و فعالیت‌های این سازمان‌ها، در کنار هزینه‌ها و الزامات عضویت فراهم می‌کنند.
سلسله مطالب “سواد مالی” را در وبلاگ گروه مالی و مدیریت سرمایه‌گذاری شریف دنبال نمایید.
نویسنده: “شاهین احمدی” دانش‌آموخته دانشگاه علامه طباطبایی
