دلار در مقابل ریال
یکی از روش‌های معروف برای مقایسه قدرت ارزهای مختلف مقایسه نرخ بهره در کشورهای مربوطه یا Interest rate Parity است، که البته برای پیش‌بینی‌های بلندمدت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به این صورت که اگر نرخ بهره بانکی در ایران ۲۰ درصد و در آمریکا ۳ درصد باشد، ریال باید حدود ۱۷ درصد در سال در مقابل دلار آمریکا تضعیف شود که در این روش اگر بازار متشکل آتی ارز در ایران بود عدم تبعیت از رابطه بالا فرصت‌های آربیتراژ یا سود بدون ریسک ایجاد می‌کرد. اگر برای دقت بیشتر محاسبات را از سال ۱۳۶۴ تا به امروز انجام دهیم به این جواب می‌رسیم که سود تجمعی در نگهداشتن ریال به صورت سپرده در این ۳۳ سال پول ما را حدود ۱۴۵ برابر و در آمریکا تقریبا ۳.۲ برابر می‌کرده و می‌توانیم نتیجه بگیریم که ریال باید حدود ۴۶ (۳.۲/۱۴۵) برابر در مقابل دلار تضعیف می‌شده است یعنی با احتساب دلار ۶۱ تومانی سال ۶۴ قیمت فعلی آن حدود ۲۸۰۰ تومان برآورد می‌شود که می‌دانیم اصلا منطقی به نظر نمی‌رسد!! اما مشکل کجاست؟ واقعیت این است که نرخ بهره در ایران واقعیات اقتصادی رو به خوبی نشان نداده است و در عمل در اکثر سال‌ها نرخ بهره بانکی کمتر از تورمی بوده است که در کشور داشته‌ایم، در واقع نرخ بهره واقعی منفی را تجربه کرده‌ایم و برعکس در آمریکا نرخ بهره واقعی تقریبا در تمامی سال‌ها مثبت بوده است.
روش رایج دیگری برای تخمین ارزش دلار در ایران، مقایسه قدرت خرید ارزهاست که به جای نرخ بهره، تورم را معیار قرار می‌دهد purchasing power parity در واقع اگر از آمار اعلامی تورم بانک مرکزی استفاده کنیم، ۱ تومان سال ۶۴ به اندازه ۴۵۰ تومان امروز و ۱ دلار آمریکا به اندازه ۲.۳ دلار امروز قدرت خرید دارند. با این حساب ارزش دلار امروز در ایران حدود ۱۲۰۰۰ تومان محاسبه می‌شود که بسیار منطقی‌تر از روش قبلی است. این که به این عدد تا چه اندازه می‌توانیم اعتماد کنیم و چه ملاحظات مهمی رو باید در نظر بگیریم در مباحث بعدی توضیح خواهم داد.
