قابل مشاهده است که در بازار پایه نارنجی دامنه نوسان ۲ درصد می‌­باشد و نهایتاً ۱۰% نوسان در هفته خواهند داشت.

سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی پایه قرمز منتقل می‌شوند:

• رأی بدوی یا قطعی مراجع قضایی مبنی بر ورشکستگی ناشر صادر شده باشد.
• مجمع عمومی فوق‌العاده یا مراجع قضایی رأی به انحلال ناشر داده باشند.
• ناظر در سررسید دوره‌های رسیدگی حداقل ۳سال مالی متوالی صورتهای مالی حسابرسی شده ارائه نکرده باشد.

که فقط ۱ درصد نوسان روزانه و حداکثر ۵ درصد در هفته دارند.

نکاتی در مورد بازار پایه­ زرد و قرمز و نارنجی

1. در صورت وجود صف خرید یا صف فروش در هر یک از سهام بازار پایه به مدت ۳ روز متوالی، در جلسه معاملاتی بعد دامنه نوسان در هر یک از تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز به ترتیب ۵، ۴ و ۲ درصد خواهد بود.
2. امکان محاسبه سهام بازار پایه به عنوان ارزش تضمین (برای دریافت اعتبار معاملاتی) وجود دارد.
3. همچنین بر این اساس، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط (etf) و صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام می‌توانند تا حداکثر ۱۰% از دارایی های تحت مدیریت خود را در بازار پایه سرمایه‌گذاری کنند.

بازار پایه مزایایی نظیر محدود کردن فعالیت‌های سفته‌بازان، حذف هیجانات موجود در بازار پایه و رشد تدریجی و منطقی سهام را داراست و از سوی دیگر می‌­توان به معایب آن اشاره کرد. از جمله: احتمال تبانی بازیگران سهام برای اعمال صف خرید یا صف فروش هر سهم.

علت تشکیل بازار پایه

علت تشکیل آن، یکی الزامات ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه و ماده ۳۶ احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور است که می‌گوید هر شرکت سهامی عام باید سازوکار معاملاتی داشته باشند و باید پذیرش شوند.

چنانچه شرکت‌های مزبور در بورس یا فرابورس پذیرش نشده باشد، حداقل باید ثبت شوند و معاملات آنها در یکی از بازارهای بورسی انجام شود.

اگر شرکت پذیرش شود که به بازار اصلی می‌رود، اما اگر پذیرش نشد، باید امکان انجام معاملات برای شرکت سهامی عام فراهم شود که در نتیجه باید در بازار پایه باشند.

همچنین شرکت‌هایی که از بورس و فرابورس شرایط پذیرش را از دست می‌دهند یا اصطلاحاً اخراج می‌شوند، باید نماد آنها در بازار پایه فرابورس بیاید و در آنجا معامله صورت گیرد.

سه دسته شرکت در بازارهای پایه فرابورس حاضر هستند:

• شرکت‌هایی که درخواست پذیرش ندارند و به دلیل الزام قانونی باید در بازار پایه درج شوند.
• شرکت‌هایی که در بازار بورس ثبت شده‌اند، اما شرایط پذیرش ندارند.
• شرکت‌هایی که به دلیل از دست دادن شرایط بازارهای بورس یا فرابورس، لغو پذیرش می‌شوند. مقررات ارائه اطلاعات در بازار پایه، به مراتب آسان‌تر از بازار اول و دوم است و طبعاً ریسک بیشتری نیز در این بازار وجود دارد.

حال این پرسش پیش می‌­آید که: چه شرکت‌هایی باید درخواست درج در بازار پایه را ارائه کنند؟

شرکت‌های سهامی عام ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار باید درخواست درج در بازار پایه را به فرابورس ایران ارائه دهند. شرکت‌های مشمول ثبت نزد سازمان شامل دو گروه ذیل هستند:

• شرکت‌های سهامی عامی که تعداد سهامداران آنها مساوی یا کمتر از ۱۰۰ سهامدار و بیش از ۳۵ سهامدار باشد و حقوق صاحبان سهام آنها بیش از ۱۰۰ میلیارد ریال باشد.
• شرکت‌های سهامی عامی که تعداد سهامداران آنها بیش از ۱۰۰ سهامدار و حقوق صاحبان سهام آنها بیش از ۵۰ میلیارد ریال باشد.

و نکته آخر اینکه: مراحل درج شرکت در بازار پایه چیست؟

پس از ارائه درخواست و تکمیل مدارک، موضوع درج شرکت در کمیته درج/هیات پذیرش، مطرح و درصورت موافقت کمیته درج/هیات پذیرش با درج شرکت در بازار پایه، باید افشای اطلاعات در سامانه کدال و سپرده کردن سهام نزد سپرده‌گذاری مرکزی انجام شود.

پس از سپرده کردن سهام و در صورت بالا بودن تعداد سهامداران، شرکت باید توزیع برگ سهام جدید را در روزنامه کثیر‌الانتشاری که آگهی‌های شرکت در آن چاپ می‌شود، آگهی کرده و پس از آن درج شرکت در بازار پایه انجام می‌شود.