روشهای مختلف افزایش سرمایه

افزایش سرمایه و حق تقدم

شرکت‌ها برای تأمین منابع موردنیاز برای گسترش فعالیت‌های خود و توسعه طرح‌ها، اصلاح ساختار مالی شرکت، افزایش قدرت رقابت خود و بهره‌برداری از پروژه‌های جدید اقدام به ثبت افزایش سرمایه می‌کنند. شرکت‌های بورسی با دعوت از تمامی سهامداران به مجمع عمومی فوق‌العاده، تصمیم‌گیری در خصوص افزایش سرمایه را مطرح می‌کنند و در صورت موافقت سهامداران، افزایش سرمایه در مجمع فوق‌العاده تصویب و فرآیند ثبت افزایش سرمایه اجرایی می‌شود.

افزایش سرمایه به چهار روش انجام می‌شود:

افزایش سرمایه از محل سود انباشته (سهام جایزه)

شرکت ها موظف هستند سالیانه درصدی از سود خود را نزد خود نگهداری کنند که به نام “سود انباشته” شناخته می­شود. در مجمع عادی سالیانه بخشی از سود خالص خود را تحت عنوان سود نقدی بین سهامداران تقسیم می‌کنند. آن قسمتی از سود خالص که بین سهامداران تقسیم نمی‌شود، به‌حسابی منتقل می‌شود که به آن حساب انباشته می‌گویند. بعد از مدتی شرکت برای تأمین مالی طرح‌های توسعه‌ای خود، از این محل اقدام به افزایش سرمایه می‌کند و سرمایه‌اش را افزایش می‌دهد. سهامداران و سرمایه‌گذاران بابت دریافت این سهام مبلغی پرداخت نمی‌کنند؛ به همین دلیل به این نوع سهام دریافت شده سهام جایزه می‌گویند.

از محل تجدید ارزیابی‌ دارایی های شرکت

زمانی که تورم افزایش پیدا می‌کند، به‌تبع آن قیمت کالا و خدمات نیز افزایش می‌یابد. شرکت­ها قیمت زمین، ملک، ماشین­آلات و … را مجدداً بررسی می­کنند. هنگامی‌که شرکت‌ها از اختلاف قیمتی بین بهای تمام شده دارایی‌های ثابت با ارزش‌های جدید و جاری این دارایی‌ها اقدام به افزایش سرمایه کنند، اصطلاحاً به آن افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت گفته می‌شود. در این روش دارایی سهامداران تغییر نمی­کند.

از محل صرف سهام (سلب حق تقدم)

در این روش از افزایش سرمایه، سهامداران می‌توانند حق استفاده از حق تقدم را از خود سلب کنند و سهم جدید را به سهامداران جدید واگذار کنند که به آن افزایش سرمایه از محل سلب حق تقدم گفته می‌شود.

افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران (حق تقدم سهام)

زمانی که شرکت قصد تأمین منابع مالی جدید داشته و سود انباشته مناسبی نداشته باشد، از محل آورده نقدی سهامداران اقدام به ثبت افزایش سرمایه می‌کند. در این روش افزایش سرمایه، به دلیل این‌که نیازمند تأمین منابع مالی جدید است، شرکت حق استفاده و حضور در آن را ابتدا به سهامداران فعلی شرکت می‌دهد. به این صورت که اوراقی به نام حق تقدم سهام در اختیار سهامداران فعلی قرار می‌دهد. سهامدار در مدت زمان مجاز برای معاملات این اوراق که معمولاً ۲ ماه است و به آن مهلت پذیره نویسی گفته می شود، می تواند یکی از دو کار را انجام دهد:

پرداخت مبلغ اسمی سهام: در این روش سهامدار به ازای هر سهم باید مبلغی را دراین بازه زمانی ۲ماهه به شرکت پرداخت کند. این مبلغ ۱۰۰۰ ریال است. با این کار پس از طی شدن مراحل افزایش سرمایه، حق تقدم تبدیل به سهم عادی می شود.

فروش حق تقدم

اگر سهامدار به هر علتی تمایل نداشته باشد که از حق تقدم های خود استفاده کند می­تواند در این بازه زمانی ۲ ماهه حق تقدم­های خود را به سهامداران دیگر بفروشد. این حق تقدم­ها مثل سهام عادی در بورس قابل معامله هستند. مثل رمپناح یا شبندرح و … . قیمت حق تقدم به اندازه آورده (معمولاً ۱۰۰۰ ریال) از قیمت روز سهم اصلی در بازار کمتر است.

نکته: اگر افراد به هر علتی مبلغ اسمی سهام را پرداخت نکنند و همچنین حق تقدم خود را نیز به فروش نرسانند، پس از اتمام مهلت پذیره نویسی حق تقدم سهامشان به فروش می­رود. یعنی شرکت حق تقدم­های استفاده نشده را از طریق بورس به فروش می­رساند و مبلغ حاصل از فروش را بعد از کسر کارمزدها به حساب سهامدار واریز می­کند. قیمت فروش در این مواقع معمولا نزدیک به قیمت روزهای آخر پذیره نویسی حق تقدم­هاست.