آيين نامه اجرایی آزادسازی سهام عدالت
با توجه به سوال متداول مخاطبان بر آن شدیم تا خلاصهای از آییننامه اجرایی آزادسازی سهام عدالت را در این مقاله ذکر کنیم.
- اشخاص در قید حیات و وراث متوفیان تعیین تكلیف شده، دارنده سهام عدالت محسوب میشوند. فهرست نهایی این افراد توسط سازمان خصوصیسازی به شركت سپردهگذاری مركزی و تسویه وجوه اعلام خواهد شد.
- سهام كلیه شركتهای سرمایهپذیر فهرست شده در یكی از بورسهای طرح توزیع سهام عدالت به تناسب دارندگان نهایی سهام عدالت به انضمام لیست آنها (فهرست نهایی سهامداران سهام عدالت شامل مشخصات سجلی، شمارة ملی، شماره شبا و شماره تلفن همراه) تعداد سهام تکتک این افراد توسط سازمان خصوصیسازی به شركتهای سرمایهگذاری استانی به منظور انجام تكالیف قید شده در مواد (4، 5، 6) این آییننامه تعیین، تخصیص، منتقل و نسخهای از مستندات آن باید به شركت سپردهگذاری مركزی اوراق بهادار و تسویه وجوه ارسال گردد. شركتهای سرمایهگذاری استانی مكلفاند صورتهای مالی خود را متناسب با تغییرات صورت گرفته بر اساس استانداردهای حسابداری ملی كشور اصلاح نمایند.
- به منظور مدیریت سهام شركتهای غیربورسی، یک شركت هلدینگ سهامی عام جهت سرمایهگذاری در فعالیتهای اقتصادی موضوع فعالیت اساسنامه تشكیل خواهد شد. معامله سهام شركت مذكور تا پیش از پذیرش و درج در یكی از بورسها فاقد اعتبار است. ۵ نفر خبره مالی به عنوان موسس و اولین مدیران توسط سازمان خصوصیسازی، اتاق تعاون ایران و اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و كشاورزی ایران در صورت تایید صلاحیت حرفهای توسط سازمان بورس و اوراق بهادار، انتخاب شده و جهت تأیید به شورای عالی بورس و اوراق بهادار معرفی میگردند. سازمان خصوصیسازی مكلف است نسبت به تامین و تخصیص وجوه مالی از محل سود سهام عدالت سنوات گذشته به مبلغ 50 میلیارد ریال به شركت هلدینگ به جهت امكان تأسیس و مدیریت هزینهها در سال اول فعالیت اقدام نماید. شش ماه پس از تأسیس، اولین مدیران شركت، نسبت به برگزاری مجمع عمومی عادی بطور فوقالعاده جهت انتخاب مدیران بعدی اقدام خواهند نمود.
- كلیه دارندگان سهام عدالت مطابق با ابلاغیه مقام معظم رهبری سهامدار شركتهای سرمایهگذاری استانی هستند، آن دسته از دارندگان سهام عدالت كه قصد سهامداری شركتهای سرمایهپذیر را دارند میتوانند حداكثر ظرف مدت ۵۱ روز از تاریخ ابلاغیه مقام معظم رهبری، نسبت به ثبت درخواست خود مبنی بر سهامداری شركتهای سرمایهپذیر در سامانه سهام عدالت اقدام نمایند.

- شركتهای سرمایهگذاری استانی مكلفاند ظرف حداكثر یک ماه پس از گذشت مدت زمان مندرج در ماده 5 در خصوص باقیمانده سهام شركتهای سرمایهپذیر فهرست شده در یكی از بورسهای موجود در پرتفوی شركت سرمایهگذاری استانی نسبت به برگزاری مجمع عمومی فوقالعاده به منظور افزایش سرمایه اقدام نمایند. این افزایش سرمایه به قیمت پایانی روز 01/04/1399 و پس از دریافت اطلاعات لازم از سازمان خصوصیسازی، با برگزاری مجمع عمومی فوقالعاده از محل سهام واگذار شده به این شركتها و به نام دارندگان سهام عدالت همان استان (در زمان ثبتنام اولیه سهام عدالت) كه سهامداری شركتهای سرمایهپذیر را انتخاب ننمودهاند، میباشد.
- شركتهای سرمایهگذاری استانی مكلفاند حداكثر ظرف یک ماه پس از انجام اقدامات ذكر شده در ماده 6، نسبت به تهیه مدارک و آخرین صورتهای مالی سالانه حسابرسی شده به منظور پذیرش در یكی از بورسها اقدام نمایند. شركتهای بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران مكلف به تسریع فرآیند پذیرش شركتهای سرمایهگذاری استانی در یكی از بورسهای اوراق بهادار هستند بطوریكه حداكثر یک ماه پس از تكمیل مدارک و آخرین صورتهای مالی حسابرسی شده، نسبت به امكان معامله سهام شركتهای مذكور در یكی از بازارهای خود تعیین تكلیف نمایند. در صورت عدم ارایه مدارک فوقالذكر تا فراهم شدن شرایط لازم، فرابورس ایران میتواند پس از دریافت آخرین صورتهای مالی حسابرسی نشده، نسبت به درج سهام این شركتها در بازار پایه توافقی فرابورس اقدام نمایند.
- شركتهای سرمایهگذاری استانی مجاز هستند پس از شناسایی پروژههای سودآور به سرمایهگذاری به روشهای مختلف از قبیل تأسیس صندوقهای سرمایهگذاری پروژه و زمین و ساختمان اقدام نمایند و به منظور تامین مالی، میتوانند تا میزان 30 درصد تعداد سهام هریک از شركتهای سرمایهپذیر فهرست شده در یكی از بورسها در مالكیت خود را بر اساس مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار به فروش رسانده یا از سایر روشهای تامین مالی نظیر صندوق سرمایهگذاری تامین مالی اقدام نمایند. در صورت موفقیتآمیز بودن و به بهرهبرداری رسیدن پروژههای قبلی، با مجوز شورای عالی بورس و اوراق بهادار امكان تخصیص بیش از نصاب 30 درصد فوقالذكربه پروژههای سودآور وجود خواهد داشت.
- معامله سهام شركتهای سرمایهگذاری استانی صرفا از طریق یكی از بورسها و مطابق سازوكار و مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار خواهد بود.
- در راستای صیانت از داراییهای مشمولین در شركتهای سرمایهگذاری استانی و اعمال حق رای در شركتهای سرمایهپذیر، از ظرفیت كانون شركتهای سرمایهگذاری استانی استفاده خواهد شد.

- خودداری شركتهای سرمایهگذاری استانی، شركت هلدینگ و مدیران آنها از اجرای تكالیف تعیین شده برای آنها، در حكم تصرف غیرقانونی، اهمال و تضییع اموال و وجوه عمومی محسوب میشود و سازمان بورس و اوراق بهادار مكلف است نسبت به سلب صلاحیت مدیران آنها اقدام نماید. هچنین تصدی مدیران سلب صلاحیت شده یا عدم تایید صلاحیت شده در حكم تصرف غیر قانونی، اهمال و تضییع اموال و وجوه عمومی محسوب میشود. در این صورت باید مطابق قانون تجارت نسبت به برگزاری مجمع عمومی جهت انتخاب مدیران اقدام شود.
- هرگونه نقل و انتقال مرتبط با اجرای این آییننامه از جمله نقل و انتقال اوراق بهادار موضوع مواد (3، 4و 5) و نقل و انتقال دارایی از / به صندوق سرمایهگذاری پروژه و شركت پروژه و همچنین افزایش سرمایه شركت هلدینگ و شركتهای سرمایهگذاری استانی موضوع مواد (4 و 6) این آییننامه برای اولین بار معاف از مالیات میباشد.
- شركت سپردهگذاری مركزی اوراق بهادار و تسویه وجوه مكلف است پاره سهمهای احتمالی كه در اثر انتقال سهام شركتها به دارندگان سهم عدالت ایجاد میگردد را با در نظر گرفتن شرایط بازار به صورت تدریجی به فروش رسانده و همراه با سود تقسیمی متناسباً به حساب هریک از دارندگان سهام عدالت واریز نماید.
- سازمان خصوصیسازی مكلف است به منظور جبران خدمات ارائه شده توسط تعاونیهای شهرستانی سهام عدالت به طرح توزیع سهام عدالت به استناد گزارش حسابرسی ویژه شركتهای تعاونی مذكور تا پایان سال 1398 كه حداكثر ظرف مدت چهار ماه از تاریخ ابلاغ این آییننامه توسط سازمان حسابرسی ارائه میشود نسبت به تأمین و تخصیص وجوه مالی جهت تسویه از محل سود سهام عدالت سنوات گذشته اقدام نماید.
- بانک مركزی موظف است در راستای تسهیل و تسریع در امور تسویه وجوه معاملات بورسهای كشور، امكان دریافت فایل تسویه از شركت سپردهگذاری مركزی اوراق بهادار و تسویه وجوه را در سامانه تسویه ناخالص آنی وجوه مربوط به اتاق تسویه بین بانکها برای آن شركت فراهم سازد.
- شركتهای كارگزاری مكلفاند، سفارشهای فروش دارندگان سهام عدالت را دریافت و به صورت تجمیع شده به سامانه معاملاتی بورس ارسال نمایند. این قابلیت در خصوص سفارشهای به قیمت باز امكانپذیر خواهد بود.

- آن دسته از دارندگان سهام عدالت كه دارای شماره شبای معتبر و مورد تایید بوده و در یكی از شعب بانکهای كشور احراز هویت شدهاند و نیز شماره تلفن همراه به نام خود را ارائه نمایند نیاز به احراز هویت مجدد در شركت سپردهگذاری مركزی اوراق بهادار و تسویه وجوه برای دریافت خدمات پایه ندارد.
- كلیه مقامات و مراجع قضایی اعم از قضات دادگاهها و دادسراها، دوایر اجرای احكام و مجتمعهای قضایی و همچنین مقامات و مراجع شبه قضایی از قبیل دوایر اجرایی ثبت، مراجع مالیاتی، بیمه، تعزیرات و شهرداری كه به موجب قانون اجازه توقیف و یا صدور دستور فروش دارایی را دارند مكلفاند دستورهای یاد شده در خصوص سهام عدالت را به صورت متمركز حسب مورد از طریق معاونت فناوری قوه قضائیه یا مراكز مشابه در دیگر مراجع صدرالاشاره به شركت سپردهگذاری مركزی اوراق بهادار و تسویه وجوه ارسال و شماره حساب واحدی را به آن شركت جهت واریز وجوه حاصل از فروش دارایی توقیف شده معرفی نمایند.
- وجوه نقد، اوراق بهادار و داراییهای مالی متعلق به مشتریان كارگزاران، بازارگردانان و سبدگردانهای دارای مجوز فعالیت از سازمان بورس و اوراق بهادار كه در حسابهای متعلق به نهادهای مذكور در مراجع مختلف به نام آنها ثبت و نگهداری میگردد در قبال تعهدات آنها قابل توقیف نبوده و در صورت توقیف حسابها و داراییهای هریک از كارگزاران، بازارگردانان و سبدگردانان، وجوه نقد، اوراق بهادار و داراییهای مشتریان به تقاضای هر مشتری به آنان مسترد و یا به نهاد مالی دیگری منتقل میشود. همچنین در صورت انحلال، توقف یا ورشكستگی هریک از كارگزاران، بازارگردانان و سبدگردانان وجوه نقد، اوراق بهادار و داراییهای مالی مشتریان آنها كه در حسابهای نهادهای مالی مذكور و به نام آن نهادها ثبت و نگهداری شدهاند در فهرست داراییهای نهاد مالی متوقف یا ورشكسته قابل ثبت نبوده و در هر زمان به درخواست مشتری قابل استرداد و یا قابل انتقال به نهاد مالی دیگری میباشد.
- كلیه اركان اجرایی در فرایند ساماندهی سهام عدالت، در زمان تأسیس وفعالیت مكلف به رعایت كلیه قوانین ومقررات مقررات بازار سرمایه هستند.
- سازمان خصوصیسازی مكلف است، به مدت یكسال از تاریخ ابلاغ این آییننامه تبلیغات و فرهنگسازی لازم در خصوص آگاهی بخشیدن به دارندگان سهام عدالت و سایر اركان اجرایی به منظور اجرای هرچه بهتر این سازوكار را انجام دهد.
